Logo Gwerddon
Y Coleg Cymraeg Cenedlaethol
Chwilio
Cymraeg / English

Goblygiadau newid ym mhroffeil oedran siaradwyr Cymraeg

Nôl
Goblygiadau newid ym mhroffeil oedran siaradwyr Cymraeg
Hywel Jones

Mae dadansoddiadau Aitchison a Carter o’r Cyfrifiad dros y degawdau diwethaf wedi llwyddo i sicrhau bod y prif dueddiadau o ran dosbarthiad gofodol y Gymraeg yn hysbys i bawb sydd â diddordeb yn nyfodol yr iaith. Serch hynny, mae rhai agweddau yn dal i fod heb eu harchwilio. Ymgais yw’r papur hwn i roi golwg wahanol ar y tueddiadau drwy gyflwyno nifer o ddadansoddiadau newydd. Yn y rhan gyntaf, archwilir cynhyrchiad iaith rhwng 1991 a 2001 sydd yn effaith y system addysg. Dangosir bod cyflwyno’r Cwricwlwm Cenedlaethol yng Ngwent wedi arwain at y newidiadau mwyaf. Yn yr ail ran, edrychir ar ddosbarthiad daearyddol siaradwyr Cymraeg, yn enwedig yr ardaloedd hynny lle gallai mwy na 70% siarad Cymraeg. Cyflwynir rhai mynegeion er mwyn mesur y sefyllfa ac esbonio arwyddocâd yr ardaloedd hynny. Yn olaf, trafodir goblygiadau dosbarthiad gofodol (neu rwydwaith cymdeithasol) i ddefnydd y Gymraeg drwy ystyried damcaniaeth debygolrwydd fach.

846 Kb

Cyfeiriad:

 
  	Hywel Jones, 'Goblygiadau newid ym mhroffeil oedran siaradwyr Cymraeg', Gwerddon, 2, Hydref 2007, 12-34.

Allweddeiriau

 
    Cyfrifiad 2001, siaradwyr Cymraeg.

Llyfryddiaeth:

 
  	
    

  1. Aitchison, J. a Carter, H., (1985), The Welsh Language: An Interpretive Atlas: 1961-1981 (Caerdydd, Gwasg Prifysgol Cymru).
    2. 

  2. Aitchison, J. a Carter, H., (1994), A Geography of the Welsh Language 1961–1991 (Caerdydd, Gwasg Prifysgol).
    3. 

  3. Aitchison, J. a Carter, H., (2000), Language, economy and society: the changing fortunes of the Welsh language in the twentieth century (Caerdydd, Gwasg Prifysgol Cymru).
    4. 

  4. Aitchison, J. a Carter, H., (2004), Spreading the Word: The Welsh language 2001 (Talybont, Y Lolfa).
    5. 

  5. Alvarez Enparantza, José Luis (“Txillardegi”), (2001), Hacia una Socio-Lingüística Matemática (Sortzen, Euskal Soziolinguistika Institua Sortzen).
    6. 

  6. Anselin, L., (1992), Technical Paper 92-10, ‘Spatial Data Analysis with GIS: An Introduction to Application in the Social Sciences’ (National Center for Geographic Information and Analysis. University of California Santa Barbara).
    7. 

  7. Bwrdd yr Iaith Gymraeg (2004), Cyfrifiad 2001: Cyfansoddiad ieithyddol cartrefi Cymru, www.bwrdd-yr-iaith.org.uk/download.php/pID=34919.7 . Dyddiad yr aed at y wefan: 15 Mai 2007.
    8. 

  8. Farrel, S., Bellin, W., Higgs, G. a White, S., (1997), ‘The Distribution of Younger Welsh Speakers in Anglicised Areas of Wales’, Journal of Multilingual and Multicultural Development, Vol 18, 6. 489-95.
    9. 

  9. Higgs, G., Williams, C. a Dorling, D., (2004), ‘Use of the Census of Population to discern trends in the Welsh language: An aggregate analysis’, Area, 36, 187–201.
    10. 

  10. Jones, H., (1998), Mother tongue Welsh speakers and Welsh speaking couples. Proceedings of the Colloquium on Minority-language Population Censuses and Social Surveys, Department of Social Sciences, University of Hertfordshire.
    11. 

  11. Jones, H., (i’w gyhoeddi 2008), ‘The changing social context of Welsh: a review of 34 statistical trends’, International Journal of Bilingual Education and Bilingualism.
    12. 

  12. Jones, H and Williams, C. H., (2000), ‘The Statistical Basis for Welsh Language Planning: Data Trends, Patterns, Processes’, yn C.H. Williams (gol.), Language Revitalisation; Policy and Planning in Wales, 48–82 (Caerdydd, Gwasg Prifysgol Cymru).
    13. 

  13. Llywodraeth Cynulliad Cymru (2003), Iaith Pawb: Cynllun Gweithredu Cenedlaethol ar gyfer Cymru Ddwyieithog, (Caerdydd, Llywodraeth Cynulliad Cymru).
    14. 

  14. Maignan, C., Ottaviano, G., Pinelli, D. a Rullani, F., (January 2003), ‘Bio-ecological diversity vs. Socio-economic diversity: a comparison of existing measures’, (Fondazione Eni Enrico Mattei, http://www.feem.it/userfiles/attach/Publication/NDL2003/NDL2003-013.pdf).
    15. 

  15. Pryce, W.T.R. a Williams, C. H., (1988), ‘Sources and Methods in the Study of Language Areas; A Case Study of Wales’, yn Language in Geographic Context, C. H. Williams (gol.), 167–237, (Clevedon, Multilingual Matters).
    16. 

  16. Simpson, L., (2007), 'Indices of Segregation and Diversity', J.R.Statist.Soc., A, 170, 405–24.
    17. 

  17. Taylor, C., Gorard, S. a Fitz, J., (2000), ‘A re-examination of segregation indices in terms of compositional invariance’, Social Research Update 30, University of Surrey.
    18. 

  18. Williams, G., (1987), ‘Bilingualism, class dialect, and social reproduction’, International Journal of the Sociology of Language, (Amsterdam, Mouton de Gruyter).
    19.