Amrywio ieithyddol ymhlith siaradwyr Cymraeg Treorci ar ddiwedd y saithdegau

Mae’r papur hwn yn ceisio rhoi cyfrif am yr amrywio ieithyddol ymhlith siaradwyr Cymraeg ardal Treorci yng nghwm Rhondda Fawr ar ddiwedd yr 1970au. Gwneir hyn drwy ddefnyddio ac addasu dulliau sosioieithyddol a ddatblygwyd gan arloeswyr yn y maes, yn enwedig William Labov. Dechreuir drwy roi disgrifiad ffonolegol clasurol o Gymraeg y siaradwyr brodorol a recordiwyd. Ond wedyn eir ymlaen i archwilio’r berthynas rhwng yr amrywio ‘rhydd’ a nodwyd yn iaith y siaradwyr, a hyn drwy gysyniad y newidyn ieithyddol a’r rhwydwaith cymdeithasol. Ceir dadansoddiad manwl o’r data – yn feintiol ac yn ansoddol – sy’n ychwanegu at ein gwybodaeth o dafodieithoedd y Gymraeg, ynghyd â’n helpu i ddeall sut y mae ffactorau cymdeithasol yn dylanwadu ar ddewis iaith siaradwyr unigol.

---

796 Kb

 
  	Phylip Brake, 'Amrywio ieithyddol ymhlith siaradwyr Cymraeg Treorci ar ddiwedd y saithdegau', Gwerddon, 7, Ionawr 2011, 9-44.
   

 
    Ieithyddiaeth, sosioieithyddiaeth, Treorci, Labov.
    

Llyfryddiaeth:

 
  	

Ball, M. a Müller, N., (goln) (2010), The Celtic Languages (Llundain: Routledge).
Boissevain, J. (1974), Friends of Friends: Networks, Manipulations and Coalitions (Rhydychen: Blackwell).
Chambers, J. K. a Trudgill, P. (1980), Dialectology (Gwasg Prifysgol Caergrawnt).
Day, G. a Fitton, M. (1978), ‘Religious organisation and community in Mid Wales’, yn Williams (gol.) (1978).
Gumperz, J. J. a Hymes, D. (gol.) (1972), Directions in Sociolinguistics: the Ethnography of Communication (Llundain: Holt, Rinehart a Baylis).
Jones, R. O. a Williams, C. (2010) 'The sociolinguistic context of Welsh', yn Ball, M. a Müller, N., (goln) (2010), 650–711.
Labov, W. (1961), ‘The social motivation of sound change’, yn Labov (1972), 1–42.
Labov, W. (1966), ‘The social stratification of (r) in New York city department stores’, yn Labov (1972), 43–69.
Labov, W. (1972), Sociolinguistic Patterns (Gwasg Prifysgol Pennsylvania).
Lewis, E. D. (1960), The Rhondda Valleys (Cyngor Bwrdeistref y Rhondda).
Macauley, R. K. S. (1978), ‘Variation and consistency in Glaswegian English’, yn Trudgill (gol.) (1978), 136–143.
Milroy, J. a Milroy, L.(1977), ‘Speech and context in an urban setting’, yn Belfast Working Papers in Language and Linguistics, 2 (1): 1–85.
Milroy, L. (1980), Language and Social Networks (Rhydychen: Blackwell).
Rawkins, P. M. (1987), ‘The politics of benign neglect: education, public policy, and the mediation of lingustic conflict in Wales’, yn Williams, G. (1987).
Ruddock, G. (1968), Astudiaeth seinyddol o dafodiaeth Hirwaun ynghyd â geirfa, Traethawd (MA), Prifysgol Cymru.
Samuel, O. (1970), Astudiaeth o dafodiaeth cylch y Rhigos, Traethawd (MA), Prifysgol Cymru.
Sommerfelt, A. (1925), Studies in Cyfeiliog Welsh (Oslo: Jacob Dybwad).
Sommerstein, Alan H. (1977), Modern Phonology (Llundain: Edward Arnold).
Thomas, C. H. (1975–6), ‘Some phonological features of dialects in south-east Wales’, Studia Celtica, 10/11: 245–6.
Trudgill, P. (1978), Sociolinguistic Patterns in British English (Llundain: Arnold).
Williams, G. (gol.) (1978), Social and Cultural Change in Contemporary Wales (Llundain: Rutlidge and Kegan Paul).
Williams, G. (gol.) (1987), The Sociology of Welsh (Amsterdam: Mouton de Gruyter).