‘’Does dim gwadu ar Etifeddiaeth’: Astudiaeth o’r modd yr ymdrinnir ag etifeddiaeth yn Ac Eto Nid Myfi a detholiad o straeon byrion John Gwilym Jones

Un o brif themâu John Gwilym Jones yw’r modd y mae dyn ‘yn gaeth i’w gromosomau’ ar drugaredd ei etifeddeg a’i amgylchedd, ac yn yr erthygl hon, ystyrir y thema honno yn ei ddrama fawr Ac Eto Nid Myfi. Er mwyn ymdrin â’r llenor, yn hytrach na’r dramodydd yn unig, archwilir detholiad o’i straeon byrion yn ogystal. Trafodir pa mor ddylanwadol fu syniadau Darwin am etifeddeg ar y mudiad Naturiolaidd ac asesir y modd yr oedd John Gwilym Jones ei hun yn etifedd i’r syniadau Darwinaidd hynny.

---

830 Kb

 
  	Gareth Evans-Jones, ‘"’Does dim gwadu ar Etifeddiaeth": Astudiaeth o’r modd yr ymdrinnir ag etifeddiaeth yn Ac Eto Nid Myfi a detholiad o straeon byrion John Gwilym Jones’, Gwerddon, 28, Mawrth 2019, 21–42.
   

 
    John Gwilym Jones, Darwin, etifeddiaeth, amgylchedd, Ac Eto Nid Myfi.
    

Llyfryddiaeth:

 
  	

Brockett, Oscar G. (1964), The Theatre (New York: Rineheart & Winston).
Camus, Albert (2005), The Myth of Sisyphus, cyfieithiad O’Brien, Justin (London: Penguin).
Carter, Lawson A. (1977), Zola and the Theater, adargraffiad (Westport, CT: Greenwood Press).
Hostie, Raymond (1952), Religion and the Psychology of Jung (London: Harvill).
Ibsen, Henrik (1920), Dychweledigion, cyfieithiad Jones, T. Gwynn (Abertawe: Morgan & Higgs).
Ibsen, Henrik (2003), Tŷ Dol, cyfieithiad Siôn Eirian (Caerdydd: Coleg Brenhinol Cerdd a Drama Cymru).
Jones, E. J. Eurfyl (1958), Jung, cyfres Y Meddwl Modern (Dinbych: Gwasg Gee).
Jones, John Gwilym (1976), Ac Eto Nid Myfi (Dinbych: Gwasg Gee).
Jones, John Gwilym (1958), Dwy Ddrama (Dinbych: Gwasg Gee).
Jones, John Gwilym (1964), Hanes Rhyw Gymro (Liverpool: Cymdeithas y Ddrama Gymraeg Coleg y Brifysgol Bangor).
Jones, John Gwilym (1931), ‘Nychdod’, Y Ford Gron, 1 (8), Mehefin, tt. 12–13.
Jones, John Gwilym (1971), Pedair Drama (Dinbych: Gwasg Gee).
Jones, John Gwilym (1946), Y Goeden Eirin (Dinbych: Gwasg Gee).
Jones, John Gwilym (1963), Y Tad a’r Mab (Aberystwyth: Gwasg y Glêr).
Jones, R. M. (1975), ‘Easily Freudened’, yn Jones, R. M. (gol.), Llenyddiaeth Gymraeg 1936–1972 (Llandybïe: Christopher Davies), tt. 249–58.
Jung, C. G. (1959), The Archetypes and the Collective Unconscious (London: Routledge).
Lewis, William R. (1994), John Gwilym Jones, cyfres Writers of Wales (Cardiff: University of Wales Press).
Meier, C. A. (1977), Personality: The Individuation Process in Light of C. G. Jung’s Typology, cyfieithiad Roscoe, David N. (Einsiedeln, Switzerland: Daimon).
Morgan, Derec Llwyd (1974), ‘Y Goeden Eirin’, yn Thomas, Gwyn (gol.), John Gwilym Jones: Cyfrol Deyrnged (Abertawe: Christopher Davies), tt. 98–112.
Morgan, Mihangel, ‘Rhai themâu, motiffau a chymeriadau yng ngwaith John Gwilym Jones’, traethawd PhD, Prifysgol Aberystwyth, Aberystwyth, 1996.
Richter, Virginia (2011), Literature After Darwin: Human Beasts in Western Fiction, 1859–1939 (Hampshire: Palgrave Macmillan).
Rowlands, John (1988), John Gwilym Jones, cyfres Llên y Llenor (Caernarfon: Gwasg Pantycelyn).
Rowlands, John (1975), ‘John Gwilym Jones’, yn Rees, D. Ben (gol.), Dyrnaid o Awduron Cyfoes (Pontypridd: Cyhoeddiadau Modern Cymreig), tt. 153–76.
Rowlands, John (2005), John Gwilym Jones: Amrywiadau Enigmatig (Bangor: Adran y Gymraeg Prifysgol Cymru Bangor).
Stephens, Elan Closs (1998), ‘A Century of Welsh Drama’, yn Johnston, Dafydd (gol.), A Guide to Welsh Literature (Cardiff: University of Wales Press), tt. 233–70.
Stephens, Elan Closs (1988), Y Canol Llonydd: Astudiaethau Theatr Cymru 5 (Cricieth: Cymdeithas Theatr Cymru).
Styan, J. L. (1981), Modern Drama in Theory and Practice: Realism and Naturalism, Cyfrol 1 (Cambridge: Cambridge University Press).
Thomas, Gwyn (1970), ‘Holi John Gwilym Jones’, Mabon, 1 (3), haf, 12–18.
Thomas, R. J. (gol.) (1950–1967), Geiriadur Prifysgol Cymru (Caerdydd: Gwasg Prifysgol Cymru).
Tomos, G., ‘Astudiaeth o Ddramâu John Gwilym Jones’, traethawd MA, Prifysgol Bangor, Bangor, 1979.
Wilson, E., a Goldfarb, A. (2004), Living Theatre: A History, 4ydd argraffiad (Boston: McGrav-Hill.